Eigenschappen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Farmacokinetiek bij kinderen

Metabolisering: uitgebreid in de lever door voornamelijk CYP3A4 tot het actieve N-desalkylquetiapine en andere metabolieten.

De volgende kinetische parameters zijn gevonden [Findling ’06, McConville ’00 en Winter ’08] :

Studie	Findling (n=17)	Winter (n=9)	Winter (n=12) + McConville (n=10)	Winter (n=29)
Leeftijd	6-12 jr	10-12 jr	13-17 jr	Volwassenen
Dosis	gem. 4.4 mg/kg/dag	800 mg/dag	800 mg/dag	800 mg/dag
Cmax (ng/ml)	-	1426.3 ± 33.9	924.7-991.9	1124.6 ± 31.9
Tmax (h)	1.0 ± 0.5 (0.5-2)	1.50 (1-2)	0.55-3	1.23 (0.5-3)
t½ (h)	2.9 ± 0.9 (1.8-4.3)	5.52 ± 1.38	5.3-5.52	5.10 ± 0.91
Cl (l/h/kg)	3.0 ± 1.3 (1.4-4.9)	-	-	-
Vd (l/kg)	11.8 ± 3.7 (4.9-17.3)	-	-	-

Label dosisadvies Kinderformularium

Off-label

Toon SmPC tekst Toon SmPC tekst

Beschikbare toedieningsvormen/sterktes

Overige info toediening/beschikbaarheid

Informatie over geneesmiddeltekorten

Doseringen

Psychose

Oraal Normaal preparaat (geen gereguleerde of verlengde afgifte) 12 jaar tot 18 jaar [6] [7] [8] [9] [11] [13] [17] Week 1: 50 mg/dag in 2 doses Week 2: 100 mg/dag in 2 doses Week 3: 200 mg/dag in 2 doses Week 4: 300 mg/dag in 2 doses Daarna op geleide van de klinische respons en de verdraagbaarheid verder verhogen tot onderhoudsdosering van veelal 400 mg/dag in 2 doses. In de literatuur worden ook wel doses tot 800 mg/dag gebruikt. Indien nodig kan een sneller opbouwschema toegepast worden waarbij de dosering per dag of enkele dagen opgehoogd wordt. Vanwege het risico van acute ontwenningsverschijnselen dient de behandeling geleidelijk afgebouwd te worden.   Quetiapine dient voorgeschreven te worden door een specialist in kinder- en jeugdpsychiatrie. De dosering dient individueel bepaald te worden en de laagst mogelijke dosis dient toegepast te worden.

Bipolaire stoornis type 1

Oraal Normaal preparaat (geen gereguleerde of verlengde afgifte) 12 jaar tot 18 jaar [1] [2] [3] [5] [12] [14] [15] [16] Week 1: 100 mg/dag in 2 doses Week 2: 200 mg/dag in 2 doses Week 3: 300 mg/dag in 2 doses Week 4: 400 mg/dag in 2 doses Meestal volstaat 400 mg/dag. Indien nodig op geleide van de klinische respons en de verdraagbaarheid verder verhogen. In de literatuur worden doses tot 600 mg/dag gebruikt. Indien nodig kan een sneller opbouwschema toegepast worden waarbij de dosering per dag of enkele dagen opgehoogd wordt. Vanwege het risico van acute ontwenningsverschijnselen dient de behandeling geleidelijk afgebouwd te worden. Quetiapine dient voorgeschreven te worden door een specialist in kinder- en jeugdpsychiatrie. De dosering dient individueel bepaald te worden en de laagst mogelijke dosis dient toegepast te worden.

Slaapstoornissen

Oraal Normaal preparaat (geen gereguleerde of verlengde afgifte) 12 jaar tot 18 jaar [19] Vóór de nacht: 12,5 - 50 mg/dag in 1 dosis Er is geen evidence omtrent het gebruik van quetiapine als hypnoticum. Indien toch voor behandeling met quetiapine wordt gekozen, dient met rekening te houden met de volgende factoren: De lange termijn gevolgen (effect op gewicht, glucose en lipiden) van lage doseringen quetiapine zijn onduidelijk. Als de behandeling effectief blijkt, is het zeer moeilijk om deze weer te staken. Quetiapine dient voorgeschreven te worden door een specialist in kinder- en jeugdpsychiatrie. De dosering dient individueel bepaald te worden en de laagst mogelijke dosis dient toegepast te worden.

Nierfunctiestoornissen bij kinderen > 3 maanden

GFR ≥10 ml/min/1.73m2: aanpassing van de dosering is niet nodig.

GFR <10 ml/min/1.73m2: een algemeen advies kan niet worden gegeven.

Bijwerkingen bij kinderen

Sedatie, rhinitis, agitatie, vermoeidheid, slapeloosheid.

Bij kinderen van 10–17 jaar tevens zeer vaak verhoogde bloeddruk. Verder komen vaker dan bij volwassenen, voor: meer eetlust, hyperprolactinemie en extrapiramidale symptomen.

 

 

Bijwerkingen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Zeer vaak (> 10%): afname van Hb, slaperigheid, met name in het begin van de behandeling, droge mond, duizeligheid, hoofdpijn, extrapiramidale symptomen (gemeld bij bipolaire depressie), gewichtstoename, na staken ontwenningsverschijnselen, verhoging van serum triglyceriden en totaal cholesterol (vnl. LDL), verlaging HDL.

Vaak (1-10%): hyperprolactinemie, daling van totaal en vrij T4, daling van totaal T3, verhoging van TSH, meer eetlust, abnormale dromen, nachtmerries, suïcidale gedachten en gedrag, irritatie, pyrexie, dysartrie, wazig zien, asthenie, dyspneu, (orthostatische) hypotensie, tachycardie, palpitaties, perifeer oedeem, dyspepsie, obstipatie, braken. Verhoogd bloedglucose. Voorbijgaande leukopenie, neutropenie, eosinofilie, stijging van ALAT/ASAT, stijging van γ-GT.

Soms (0,1-1%): overgevoeligheid (incl. allergische huidreactie), daling van vrij T3, hypothyreoïdie, hyponatriëmie, diabetes mellitus, convulsies, rusteloze benen, tardieve dyskinesie, syncope, rinitis, QT-verlenging, bradycardie, dysfagie, verhoging van ASAT, urineretentie, seksuele disfunctie, trombocytopenie, anemie, afname van het aantal bloedplaatjes.

Zelden (0,1–0,01%): agranulocytose, metabool syndroom, slaapwandelen, neuroleptisch maligne syndroom, hypothermie, veneuze trombo-embolie, pancreatitis, darmobstructie/ileus, geelzucht, hepatitis, priapisme, galactorroe, verstoorde menstruatie, stijging van bloed creatinekinase.

Zeer zelden (< 0,01%): anafylactische reactie, verminderde ADH-secretie, angio-oedeem, Stevens-Johnsonsyndroom, rabdomyolyse.

Verder zijn gemeld: toxische epidermale necrolyse, erythema multiforme.

 

Meld bijwerkingen bij kinderen altijd bij Lareb

• Bij kinderen worden veel geneesmiddelen off-label gebruikt. Alle ervaringen zijn belangrijk om te melden om zo meer kennis te verzamelen en te delen
• Ook wanneer u niet zeker weet of de bijwerking echt door het geneesmiddel komt

Meld hier

Waarschuwingen en voorzorgen bij kinderen

Evenals met andere antipsychotica dient men bij quetiapine bedacht te zijn op het optreden van het zogenaamde maligne neurolepticumsyndroom, waarin centraal staan: hyperthermie, extreme spierrigiditeit en een autonome instabiliteit.

Ten opzichte van volwassenen neemt de kans bij kinderen en adolescenten toe op gebeurtenissen die met suïcide gerelateerd zijn.

Quetiapine dient voorgeschreven te worden door een specialist in kinder- en jeugdpsychiatrie. De dosering dient individueel bepaald te worden en de laagst mogelijke dosis dient toegepast te worden.

 

Waarschuwingen en voorzorgen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Vóór start van en regelmatig tijdens de behandeling het metabole profiel (zoals gewicht, bloedglucose, lipiden) controleren, vanwege mogelijke veranderingen van deze parameters; in het bijzonder bij (predisponerende factoren voor) diabetes mellitus. Eventuele achteruitgang van het metabole risicoprofiel behandelen.

Bij een neutrofielen-aantal < 1,0 × 109/l de behandeling staken. Aanbevolen wordt te observeren op signalen en symptomen van infectie en het neutrofielen-aantal te volgen totdat dit > 1,5 ×109/l is. Bij optreden van infectie of koorts neutropenie overwegen. Patiënten dienen symptomen van infectie (koorts, zwakte, lethargie, zere keel) direct te melden; bij hen moet direct het witte-bloedbeeld bepaald worden.

Indien tekenen van tardieve dyskinesie optreden tijdens gebruik, de dosering verminderen of de therapie staken. Na stoppen kunnen deze symptomen tijdelijk verergeren of zelfs nog ontstaan. Bij optreden van tekenen van het neuroleptisch maligne syndroom de toediening onmiddellijk staken. Indien acathisie optreedt in de eerste behandelweken kan ophogen van de dosering schadelijk zijn. Om acute ontwenningsverschijnselen te vermijden de behandeling geleidelijk over een periode van ten minste 1–2 weken staken.

Vanwege een verdrievoudiging van de kans op cerebrovasculaire bijwerkingen en een verhoogde mortaliteit bij ouderen met dementie bij gebruik van enkele atypische antipsychotica wordt toediening afgeraden bij demente patiënten met een CVA/TIA, hypertensie of diabetes in de anamnese. Wees terughoudend bij ernstige organisch cerebrale stoornissen, epilepsie, ziekte van Parkinson en Lewy-bodydementie.

Wees voorzichtig bij aspiratiepneumonie, (risicofactoren voor) slaapapneu, QT-verlenging in de familie-anamnese, bij cardio- of cerebrovasculaire aandoeningen of andere voor hypotensie predisponerende factoren, risicofactoren voor veneuze trombo-embolie en bij convulsies in de anamnese. Bij cardiovasculaire ziekte een langzamere titratie overwegen. Wees voorzichtig bij (een voorgeschiedenis van) urineretentie, prostaathypertrofie, intestinale obstructie, verhoogde intra-oculaire druk en nauwe-kamerhoekglaucoom, vanwege de matige tot sterke anticholinerge activiteit van quetiapine.

Gebruik van quetiapine kan bij enzym-immunoassay leiden tot fout-positieve resultaten voor methadon en tricyclische antidepressiva; aanbevolen wordt om twijfelachtige resultaten te bevestigen met een geschikte chromatografietechniek. Men moet er rekening mee houden dat de bij depressie en bij bipolaire stoornis toegenomen kans op suïcide in de vroege stadia van herstel, verder kan toenemen. Bij patiënten jonger dan 25 jaar neemt de kans toe op gebeurtenissen die met suïcide gerelateerd zijn. Bij kinderen meer bijwerkingen (extrapiramidale symptomen en prikkelbaarheid) gemeld en zijn de langetermijnveiligheidsimplicaties op de groei, rijping, cognitieve - en gedragsontwikkeling onbekend. Indien bij de behandeling van bipolaire depressie ernstige slaperigheid optreedt, zijn frequentere behandelcontacten nodig en moet staken van de behandeling worden overwogen. Bij een manische episode zijn er weinig gegevens bekend over comedicatie met lithium en valproïnezuur tot zes weken gebruik. De veiligheid en de werkzaamheid op de lange termijn is als toevoeging ('add-on'-therapie) bij unipolaire depressie niet vastgesteld.

Interacties Bron: KNMP/Informatorium Medicamentorum

Is substraat voor CYP3A4.

Relevant:
Afname quetiapine: de plasmaconcentratie daalt door krachtige CYP3A4-inductoren, etravirine en oxcarbazepine. Verder kan de plasmaconcentratie van carbamazepine-epoxide stijgen door quetiapine.

Toename quetiapine: de plasmaconcentratie stijgt door atazanavir, krachtige CYP3A4-remmers, HCV-middelen en HIV-proteaseremmers. Volgens de fabrikant is de combinatie gecontraïndiceerd.

Niet beoordeeld: de fabrikant adviseert voorzichtigheid bij combinatie met middelen die de elektrolytenbalans verstoren of het QTc-interval verlengen, omdat quetiapine ook in verband is gebracht met verlenging van het QTc-interval (zie inleidende tekst Atypische antipsychotica).

Grapefruitsap kan de biologische beschikbaarheid verhogen door remming van CYP3A4. Bij kortdurend gebruik van 1 glas per dag is het risico op bijwerkingen laag. De fabrikant ontraadt echter gebruik van grapefruitsap.

Interacties atypische antipsychotica algemeen:
Relevant: antipsychotica en centrale dopaminerge middelen (Dopaminerge parkinsonmiddelen en Prolactineremmers) kunnen elkaars werking tegengaan. Combinatie wordt daarom ontraden. Antipsychotica kunnen de werking van dopamine tegengaan. Een uitzondering is clozapine, dit kan in lage doses worden toegepast bij psychose bij een parkinsonpatiënt. Als alternatief kan quetiapine worden gebruikt.

Niet relevant: antipsychotica kunnen de werking van dopamine tegengaan. Andersom zal dopamine de werking van antipsychotica niet tegengaan. Dopamine passeert de bloed-hersenbarrière niet en remt daarom niet het centrale dopaminereceptor-blokkerend effect van antipsychotica.
In theorie kunnen antipsychotica en parasympathicolytische parkinsonmiddelen elkaars werking tegengaan.
Niet beoordeeld: de werking van adrenaline wordt verzwakt door antipsychotica met een α1-blokkerende werking
De sedatieve werking van alcohol en andere centraal-depressieve stoffen kan worden versterkt.

BUTYROFENONDERIVATEN
	Droperidol (Dehydrobenzperidol)	N05AD08
	Haloperidol Haldol	N05AD01
	Pipamperon (als dihydrochloride) Dipiperon	N05AD05

INDOOLDERIVATEN
	Lurasidon Latuda	N05AE05

DIFENYLBUTYLPIPERIDINEDERIVATEN
	Pimozide Orap	N05AG02

DIAZEPINEN, OXAZEPINEN,THIAZEPINEN EN OXEPINEN
	Clozapine Leponex	N05AH02
	Olanzapine Zyprexa, Zalasta	N05AH03

LITHIUMZOUTEN
	Lithium Camcolit, Priadel	N05AN01

OVERIGE ANTIPSYCHOTICA
	Aripiprazol Abilify	N05AX12
	Paliperidon Invega	N05AX13
	Risperidon Risperdal	N05AX08

Referenties

1. Findling RL, et al, Effectiveness, safety, and pharmacokinetics of quetiapine in aggressive children with conduct disorder., J Am Acad Child Adolesc Psychiatry.;:., 2006, 45, 792-800
2. Winter HR, et al, Steady-state pharmacokinetic, safety, and tolerability profiles of quetiapine, norquetiapine, and other quetiapine metabolites in pediatric and adult patients with psychotic disorders, J Child Adolesc Psychopharmacol, 2008, 18, 81-98
3. Informatorium Medicamentorum, (Interacties), Geraadpleegd 11 jun 2018
4. Zorginstituut Nederland , Farmacotherapeutisch kompas (Eigenschappen, bijwerkingen, waarschuwingen en voorzorgen, contra-indicaties), Geraadpleegd 4 mei 2018
5. Loy JH et al , Atypical antipsychotics for disruptive behaviour disorders in children and youths., Cochrane Database Syst Rev, 2017 , Aug 9;8, CD008559
6. McConville B, et al, Long-term safety, tolerability, and clinical efficacy of quetiapine in adolescents: an open-label extension trial., J Child Adolesc Psychopharmacol, 2003, 13, 73–80
7. Findling RL et al, Efficacy and safety of extended-release quetiapine fumarate in youth with bipolar depression: an 8 week, double-blind, placebo-controlled trial., J Child Adolesc Psychopharmacol, 2014 , Aug;24(6), 325-35
8. Shaw JA, et al, A study of quetiapine: efficacy and tolerability in psychotic adolescents, J Child Adolesc Psychopharmacol, 2001, 11, 415–424
9. Schimmelmann BG, et al, A prospective 12-week study of quetiapine in adolescents with schizophrenia spectrum disorders, J Child Adolesc Psychopharmacol, 2007, 17, 768-78
10. Arango C, et al, , Olanzapine compared to quetiapine in adolescents with a first psychotic episode., Eur Child Adolesc Psychiatry., 2009 , Jul;18(7), 418-28
11. Findling RL et al, Efficacy and safety of quetiapine in adolescents with schizophrenia investigated in a 6-week, double-blind, placebo-controlled trial, J Child Adolesc Psychopharmacol, 2012 , Oct;22(5), 327-42
12. Swadi HS, et al , A trial of quetiapine compared with risperidone in the treatment of first onset psychosis among 15- to 18-year-old adolescents, Int Clin Psychopharmacol., 2010 , Jan;25(1), 1-6
13. DelBello MP, et al, A 12-week single-blind trial of quetiapine for the treatment of mood symptoms in adolescents at high risk for developing bipolar I disorder., J Clin Psychiatry., 2007, 68, 789-95
14. Marchand WR, et al, Quetiapine adjunctive and monotherapy for pediatric bipolar disorder: a retrospective chart review, J Child Adolesc Psychopharmacol.;, 2004, 14, 405-11
15. DelBello MP, et al, A double-blind, placebo-controlled pilot study of quetiapine for depressed adolescents with bipolar disorder., Bipolar Disord. , 2009 , Aug;11(5), 483-93
16. Pathak S, et al, , Efficacy and safety of quetiapine in children and adolescents with mania associated with bipolar I disorder: a 3-week, double-blind, placebo-controlled trial., J Clin Psychiatry. , 2013 , Jan;74(1), e100-9
17. Masi G et al, Efficacy and Safety of Risperidone and Quetiapine in Adolescents With Bipolar II Disorder Comorbid With Conduct Disorder, J Clin Psychopharmacol, 2015 , Oct;35(5), 587-90
18. Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie. , Expert opinie. 17-4-2018
19. McConville BJ, et al, Pharmacokinetics, tolerability, and clinical effectiveness of quetiapine fumarate: an open-label trial in adolescents with psychotic disorders, J Clin Psychiatry., 2000, 61, 252-60
20. Delbello MP, et al, A double-blind, randomized, placebo-controlled study of quetiapine as adjunctive treatment for adolescent mania, Am Acad Child Adolesc Psychiatry, 2002, 41, 1216-23
21. DelBello MP, et al, A double-blind randomized pilot study comparing quetiapine and divalproex for adolescent mania, J Am Acad Child Adolesc Psychiatry, 2006, 45, 305-13

Wijzigingen

• 14 mei 2018 17:40: De beschikbare wetenschappelijke literatuur over de toepassing van quetiapine bij kinderen is in samenwerking met de geneesmiddelcommissie van het Kenniscentrum Kind,- en Jeugdpsyciatrie opnieuw beoordeeld. Dit heeft geleid tot het schrappen van de indicatie gedragsstoornissen en agressie en tot het toevoegen van de indicate slaapstoornissen.