Kinderformularium

Colistine is een antimicrobieel middel met een concentratieafhankelijk bactericide effect behorend tot de polymyxinen, het is afkomstig van Bacillus polymyxa var. colistinus. De binding aan en verandering van de permeabiliteit van de bacteriële celwand leidt tot bacteriële celdood. Resistentie tegen colistine ontwikkelt zich als gevolg van modificaties van lipopolysacharide of andere delen in het bacteriële celmembraan. Er is geen kruisresistentie met andere groepen van antibiotica.

Het werkingsspectrum omvat Gram-negatieve bacteriën met een hydrofobe buitenmembraan, zoals Acinetobacter spp., Haemophilus influenzae, Klebsiella spp. en Pseudomonas aeruginosa, deze species zijn vaak gevoelig. Bij Pseudomonas aeruginosa is er in ca. 3% van de gevallen sprake van verworven resistentie, de lokale resistentiecijfers kunnen variëren waarbij hogere waarden mogelijk zijn.

Verworven resistentie kan een probleem zijn bij: Stenotrophomonas maltophilia, Achromobacter xylosoxidans.

Inherent resistent zijn Burkholderia cepacia en verwante species, Proteus spp., Providencia spp. en Serratia spp.

Farmacokinetiek bij kinderen

De volgende kinetische parameters zijn gevonden (na eenmalige toediening):

	IV (1 dosis)	IV (1 dosis)	Inhalatie (1 dosis)
	Neonaten [Nakwan]	≥14 jaar met CF [Reed]	≥12 jaar met CF [Ratjen]
Dosis	150.000 IE/kg	150.000-210.000 IE/kg	2 miljoen IE
Cmax	3,0 ± 0,7 µg/ml	21,4 ± 5 mg/l	0,178 ± 0,018 mg/l
Tmax	1,3 ± 0,9 uur	-	1,47 ± 0,16 uur
t½	9,0 ± 6,5 uur	3,4 ± 1,4 uur	4,09 ± 0,31 uur
Vd	7,7 ± 9,3 l/kg	0,09 ± 0,02 l/kg	-
Cl	0,6 ± 0,3 l/uur/kg	0,35 ± 0,09 ml/min/kg	787 ± 65,9 ml/min

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Label dosisadvies Kinderformularium

Eradicatiebehandeling: On-label
Chronische infectie:
Inhalatie: On-label
Intraveneus: On-label

Toon SmPC tekst Toon SmPC tekst

SmPC tekst

Behandeling van chronische infecties door Pseudomonas aeruginosa bij CF;
Per inhalatie:
1 mnd-2 jr: 2 dd 0,5- 1 miljoen IE
>2 jr: 2-3 dd 1-2 miljoen IE

Infecties
Intraveneus:
0-18 jaar,
< 40 kg: 75.000-150.000 IE/kg/dag in 3 doses
> 40 kg: 9-12 miljoen IE/dag in 2-3 doses

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Beschikbare toedieningsvormen/sterktes

Poeder voor vernevelvlst. (penta-Na-mesilaat) 1.000.000 IE + 3 ml oplosm; 2.000.000 IE + 4 ml oplosm.
Inhalatiepoeder (penta-Na-mesilaat) 600.000 IE ("Cyclops"); 730.000 IE ("Twincer"); 1.662.500 IE ( "Turbospin")
Poeder voor infusieopl. (penta-Na-mesilaat) 1.000.000 IE

1 miljoen IE komt overeen met 80 mg

Overige info toediening/beschikbaarheid

Informatie over geneesmiddeltekorten

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Doseringen

Ernstige infecties; chronische longinfectie met Pseudomonas Aeruginosa bij cystische fibrose
Intraveneus Neonaten Zwangerschapsduur < 37 weken 50.000 - 75.000 IE/kg/dag in 3 doses. Deze dosis kan op basis van de MIC te laag zijn. Hogere doses in overleg met de kinderarts-specialist (infectioloog) die ervaring heeft met het gebruik van colistine voor deze indicatie. 1 maand tot 18 jaar en < 40 kg ^{[10] [11] [14] [15] [17] [18]} 75.000 - 150.000 IE/kg/dag in 3 doses. Er zijn meldingen van het gebruik van doses >150.000 IE/kg/dag bij kinderen met cystische fibrose. 1 maand tot 18 jaar en ≥ 40 kg ^[11] 9.000.000 IE/dag in 3 doses. Max: 12.000.000 IE/dag. Bij ernstig zieke patiënten dient een oplaaddosis van 9.000.000 IE gegeven te worden..

Ernstige infecties; chronische longinfectie met Pseudomonas Aeruginosa bij cystische fibrose

Intraveneus
- Neonaten Zwangerschapsduur < 37 weken
  - 50.000 - 75.000 IE/kg/dag in 3 doses.
  - Deze dosis kan op basis van de MIC te laag zijn. Hogere doses in overleg met de kinderarts-specialist (infectioloog) die ervaring heeft met het gebruik van colistine voor deze indicatie.
- 1 maand tot 18 jaar en < 40 kg
  ^{[10]
  
  [11]
  
  [14]
  
  [15]
  
  [17]
  
  [18]}
  - 75.000 - 150.000 IE/kg/dag in 3 doses.
  - Er zijn meldingen van het gebruik van doses >150.000 IE/kg/dag bij kinderen met cystische fibrose.
- 1 maand tot 18 jaar en ≥ 40 kg
  ^[11]
  - 9.000.000 IE/dag in 3 doses. Max: 12.000.000 IE/dag. Bij ernstig zieke patiënten dient een oplaaddosis van 9.000.000 IE gegeven te worden..

(Chronische) longinfectie met Pseudomonas aeruginosa bij cystische fibrose
Inhalatie Inhalatiepoeder ≥ 6 jaar ^[19] 3.325.000 IE/dag in 2 doses. Advies inname/toediening: Toedienen door middel van turbospin inhalator. Verneveloplossing 1 maand tot 2 jaar ^{[6] [10] [11] [13]} 1.000.000 - 2.000.000 IE/dag in 2 doses. Behandelduur: 3 maanden Eradicatie van een eerste infectie combineren met ciprofloxacine oraal. 2 jaar tot 18 jaar ^{[2] [7] [11] [12] [14]} 2.000.000 - 6.000.000 IE/dag in 2 - 3 doses. Max: 2.000.000 IE/dosis. Behandelduur: 3 maanden Eradicatie van een eerste infectie combineren met ciprofloxacine oraal

(Chronische) longinfectie met Pseudomonas aeruginosa bij cystische fibrose

Inhalatie
- Inhalatiepoeder
  - ≥ 6 jaar
    ^[19]
    - 3.325.000 IE/dag in 2 doses.
    - Advies inname/toediening:
      Toedienen door middel van turbospin inhalator.
- Verneveloplossing
  - 1 maand tot 2 jaar
    ^{[6]
    
    [10]
    
    [11]
    
    [13]}
    - 1.000.000 - 2.000.000 IE/dag in 2 doses.
    - Behandelduur:
      3 maanden
    - Eradicatie van een eerste infectie combineren met ciprofloxacine oraal.
  - 2 jaar tot 18 jaar
    ^{[2]
    
    [7]
    
    [11]
    
    [12]
    
    [14]}
    - 2.000.000 - 6.000.000 IE/dag in 2 - 3 doses. Max: 2.000.000 IE/dosis.
    - Behandelduur:
      3 maanden
    - Eradicatie van een eerste infectie combineren met ciprofloxacine oraal

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Nierfunctiestoornissen bij kinderen > 3 maanden

Bij colistine ter inhalatie zijn dosisaanpassingen niet nodig.

Bij colistine intraveneus geldt onderstaand advies:
Indien een oplaaddosis gegeven wordt, dient de oplaaddosis niet aangepast te worden, de onderhoudsdosering als volgt:
GFR 50-80 ml/min/1.73 m2: Dosisaanpassing is niet nodig
GFR 30-50 ml/min/1.73 m2: 60-80% van normale keerdosis en interval tussen twee doseringen: 8 uur
GFR 10-30 ml/min/1.73 m2: 50-60% van normale keerdosis en interval tussen twee doseringen: 8 uur
GFR < 10 ml/min/1.73 m2: 40% van normale keerdosis en interval tussen twee doseringen: 8 uur

Klinische gevolgen

Colistinepentanatriummesilaat zelf is weinig werkzaam; in vivo wordt het gehydrolyseerd tot colistine. Het wordt voornamelijk in onveranderde vorm uitgescheiden met de urine. Bij patiënten met verminderde nierfunctie neemt de uitscheiding van colistinepentanatriummesilaat af. Hierdoor kan een grotere hoeveelheid naar colistine worden omgezet. Symptomen van overdosering zijn apneu, spierzwakte, vertigo, voorbijgaande paresthesie van het gezicht, onduidelijke spraak, vasomotorische instabiliteit, visusstoornissen, verwardheid, psychose en nierinsufficiëntie.

Bij Dialyse

Hemodialyse en peritoneaal dialyse: 20-45% van normale keerdosis en interval tussen 2 doseringen: 8 uur

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Bijwerkingen bij kinderen

Bij inhalatie [Alothman, Cunningham]: hoesten, bronchospasme, slechte smaak, pijnlijke mond of keel en overgevoeligheidsreacties.
Bij intraveneuze toedieningen; dosisafhankelijke nefro- en neurotoxiciteit. Tevens is een casus van trombocytopenie beschreven[Kupeli].

Bijwerkingen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Vernevelvloeistof
Zeer vaak (> 10%): hoest, mucositis, dyspneu, toegenomen sputumproductie, bronchospasmen. Daling FEV1.

Vaak (1-10%): faryngitis.

Verder zijn gemeld: pijnlijke keel of mond, branderige tong, slechte smaak, orale candidiasis. Misselijkheid. Overgevoeligheidsreacties zoals huiduitslag, jeuk, angio-oedeem.

Inhalatiepoeder
Zeer vaak (> 10%): keelirritatie (bij ca. 44%), hoesten (ca. 59%), dysfonie, dyspneu. Slechte smaak (62%).

Vaak (1-10%): hemoptoë, bronchospasme, astma, infectie van de onderste luchtwegen. Daling FEV1. Koorts, asthenie, vermoeidheid. Misselijkheid, braken. Gewrichtspijn. Hoofdpijn, evenwichtsstoornis. Oorsuizen.

Soms (0,1-1%): pijn op de borst, bloedneus. Diarree, hypersalivatie, flatulentie, tandpijn. Verminderde eetlust. Oorcongestie. Slaperigheid, convulsies. Angst. Overgevoeligheid. Proteïnurie, dorst.

Bij ernstig verminderde nierfunctie en hoge doseringen kunnen bijwerkingen ontstaan die bekend zijn bij intraveneuze toediening zoals verminderde nierfunctie, acuut nierfalen (vooral in combinatie met andere nefrotoxische middelen), neurologische verschijnselen (paresthesie, dysartrie, (draai)duizeligheid, visusstoornissen, ontregeling van het autonoom zenuwstelsel), verwardheid en psychische klachten.Zeer vaak (> 10%): verminderde nierfunctie. Neurotoxiciteit zoals paresthesieën ter hoogte van het gelaat, in en rond de mond, spierzwakte, hoofdpijn. Jeuk.

Parenteraal:

Zeer vaak (> 10%): verminderde nierfunctie. Neurotoxiciteit zoals paresthesieën ter hoogte van het gelaat, in en rond de mond, spierzwakte, hoofdpijn. Jeuk.

Zelden (0,1–0,01%): nierinsufficiëntie.

Verder zijn gemeld: neuromusculaire blokkade, apneu, ademstilstand (door vermindering van de presynaptische afgifte van acetylcholine bij de neuromusculaire overgang; vooral bij verminderde nierfunctie). Overgevoeligheidsreacties zoals angio–oedeem en huiduitslag. Duizeligheid, ataxie. Reactie op de infusieplaats. Na intrathecale of intraventriculaire toediening: aseptische meningitis.

Meld bijwerkingen bij kinderen altijd bij Lareb

Bij kinderen worden veel geneesmiddelen off-label gebruikt. Alle ervaringen zijn belangrijk om te melden om zo meer kennis te verzamelen en te delen
Ook wanneer u niet zeker weet of de bijwerking echt door het geneesmiddel komt

Meld hier

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Contra-indicatie algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Bij inhalatie:

myasthenia gravis, omdat colistine mogelijk de hoeveelheid acetylcholine die wordt afgegeven uit de presynaptische neuromusculaire overgang vermindert;

Bij inhalatie en parenteraal:

overgevoeligheid voor polymyxinen.

Waarschuwingen en voorzorgen bij kinderen

Verneveling van colistimethaatnatrium kan hoesten of bronchospasme opwekken. Om deze reden wordt aanbevolen de eerste dosis toe te dienen onder het medisch toezicht en voorafgaand standaard een bronchodilator toe te dienen. Blijvende bronchiale hyperactiviteit, ondanks gebruik van een bronchodilator, kan duiden op een allergische reactie en in dat geval dient het gebruik van colistin te worden gestaakt.
Bij een intraveneuze toediening dient de nierfunctie regelmatig gecontroleerd te worden. Bij toediening per inhalatie dient de nierfunctie gecontroleerd te worden indien er sprake is van een verminderde nierfunctie. Tevens dient men bedacht te zijn op neurologische bijwerkingen.

Waarschuwingen en voorzorgen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Inhalatie:

Wees voorzichtig bij nierfunctiestoornissen, actieve hemoptyse en porfyrie, vanwege de toegenomen kans op een exacerbatie.

Hoewel de absorptie van colistine bij inhalatie gering is, wordt bij een pre-existent verminderde nierfunctie aanbevolen schatting te maken van de serumconcentratie.

De eerste dosis onder toezicht toedienen in verband met mogelijk optreden van bronchospasmen en met het aanleren van de juiste inhalatietechniek. Voorafgaande toediening van een bronchodilatator wordt aanbevolen, met name als een bronchodilatator al deel uitmaakt van het behandelingsregime van de patiënt. Het optreden van bronchospasmen, ondanks het gebruik van een bronchodilatator, kan wijzen op een allergische reactie. Bij een allergische reactie de behandeling staken.

Longfunctie: Bepaal de FEV1 vóór en na de toediening bij controlebezoeken aan de kliniek.

Tijdens behandeling kunnen ongevoelige pathogenen ontstaan; bepaal de gevoeligheid van Pseudomonas aeruginosa opnieuw bij klinische achteruitgang van de patiënt en bij langdurige behandeling met colistine.

Overweeg bij acute respiratoire exacerbatie een aanvullende behandeling met intraveneuze of orale antibacteriële middelen.

Parenteraal:

Omdat colistine de presynaptische afgifte van acetylcholine bij de neuromusculaire overgang vermindert, mag het alleen in levensbedreigende situaties worden gebruikt bij myasthenia gravis.

Wees extra voorzichtig bij verminderde nierfunctie. Controleer bij alle patiënten vóór en regelmatig tijdens de behandeling de nierfunctie; verlaag de dosering op basis van de creatinineklaring (zie Dosering). Patiënten met hypovolemie of die andere mogelijk nefrotoxische geneesmiddelen toegediend krijgen, hebben een verhoogd risico op nefrotoxiciteit veroorzaakt door colistine. In sommige onderzoeken zijn meldingen van nefrotoxiciteit gerelateerd aan de totale cumulatieve dosis en de behandelduur. Weeg het voordeel van een verlengde behandelduur af tegen het mogelijk verhoogde risico op nefrotoxiciteit. De klinische ervaring bij een verminderde nierfunctie en bij toepassing van nierfunctievervangende therapie is zeer beperkt. Wees alert bij zuigelingen < 1 jaar, omdat de nierfunctie bij hen nog niet volledig is ontwikkeld, en het effect hiervan op de omzetting van colistinemethaatnatrium naar colistine onbekend is.

Voorzichtig toepassen bij een verminderde leverfunctie; hier zijn geen gegevens over.

Wees uiterst voorzichtig bij porfyrie.

Bij het optreden van diarree de diagnose pseudomembraneuze colitis overwegen. Overweeg het staken van de behandeling en starten van een specifieke behandeling gericht tegen Clostridioides difficile. Geneesmiddelen die de peristaltiek remmen mogen bij vermoeden of bevestiging van pseudomembraneuze colitis niet worden toegediend.

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Interacties Bron: KNMP/Informatorium Medicamentorum

Niet beoordeeld: de spierverslappende werking van perifeer werkende spierrelaxantia kan worden versterkt, met als mogelijk gevolg spierzwakte en ademhalingsstilstand.

Interacties polypeptiden algemeen

Relevant: het effect van VKA's kan worden versterkt, waarschijnlijk door een verhoogde afbraak van stollingsfactoren gedurende de koortsperiode.

Geen interactie: in de literatuur is onvoldoende onderbouwing voor interactie met orale anticonceptiva of TNF-α-antagonisten.

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

GLYCOPEPTIDEN
	Dalbavancine Xydalba	J01XA04
	Teicoplanine Targocid	J01XA02
	Vancomycine Vancocin	J01XA01

STEROIDE ANTIBACTERIELE MIDDELEN
	Fusidinezuur Fucidin	J01XC01

NITROFURAANDERIVATEN
	Nitrofurantoine Furabid, Furadantine MC	J01XE01

OVERIGE ANTIBACTERIELE MIDDELEN
	Daptomycine Cubicin	J01XX09
	Fosfomycine Monuril, Fomicyt	J01XX01
	Linezolid	J01XX08

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Referenties

ZorgInstituut Nederland, Farmacotherapeutisch Kompas (Eigenschappen, Contra-Indicaties, Bijwerkingen, Waarschuwingen en Voorzorgen), Geraadpleegd 27-10-2022
Informatorium Medicamentorum, Interacties, Geraadpleegd 27-10-2022
Alothman GA, et al, Bronchial constriction and inhaled colistin in cystic fibrosis, Chest, 2005, 127, 522-9
Cunningham S, et al, Bronchoconstriction following nebulised colistin in cystic fibrosis, Arch Dis Child, 2001, 84, 432-3
Falagas ME, et al, Systemic colistin use in children without cystic fibrosis: a systematic review of the literature, Int J Antimicrob Agents, 2009, 33, 503.e1-503.e13
Frederiksen B, et al, Antibiotic treatment of initial colonization with Pseudomonas aeruginosa postpones chronic infection and prevents deterioration of pulmonary function in cystic fibrosis, Pediatr Pulmonol., 1997, 23, 330-5
Hansen CR, et al, Early aggressive eradication therapy for intermittent Pseudomonas aeruginosa airway colonization in cystic fibrosis patients: 15 years experience., J Cyst Fibros, 2008, 7, 523-30
Hodson ME, et al, A randomised clinical trial of nebulised tobramycin or colistin in cystic fibrosis, Eur Respir J., 2002, 20, 658-64
Ratjen F, et al, Pharmacokinetics of inhaled colistin in patients with cystic fibrosis, J Antimicrob Chemother, 2006, 57, 306-11
Reed MD, et al, The pharmacokinetics of colistin in patients with cystic fibrosis, J Clin Pharmacol, 2001, Jun;41(6), 645-54
Taccetti G, et al, Early eradication therapy against Pseudomonas aeruginosa in cystic fibrosis patients, Eur Respir J, 2005, 26, 458-61
Tamma PD, et al, Use of colistin in children, Pediatr Infect Dis J, 2009, 28, 534-5
Profile Pharma Limited, SmPC Tadim (RVG 106362 en 109891) 29-04-2015, www.geneesmiddeleninformatiebank.nl
Nakwan N et al. , Pharmacokinetics of Colistin Following a Single Dose of Intravenous Colistimethate Sodium in Critically Ill Neonates., Pediatr Infect Dis J., 2016, Jun 7
Proesmans M et al. , Comparison of two treatment regimens for eradication of Pseudomonas aeruginosa infection in children with cystic fibrosis., J Cyst Fibros. , 2013, Jan;12(1), 29-34
Karbuz A et al. , The use of colistin in critically ill children in a pediatric intensive care unit., Pediatr Infect Dis J, 2014, Jan;33(1), e19-24
Kumar PP et al. , Safety and efficacy of intravenous colistin in children., Indian Pediatr., 2015 , Feb;52(2), 129-30
Kupeli S et al. , Colistin-related thrombocytopenia. , Platelets., 2015, 26(8), 812-3
Iosifidis E et al. 2010 Jul;169(7):867-74, Colistin administration to pediatric and neonatal patients., Eur J Pediatr. , 2010, Jul;169(7), 867-74
Al-Iawama M et al. , Intravenous Colistin in the treatment of multidrug-resistant Acinetobacter in neonates. , Ann Clin Microbiol Antimicrob. , 2016 , Feb 12;15, 8
TEVA BV, SmPC Colobreathe (RVG EU/1/11/747/001-003) 26-09-2016, www.geneesmiddeleninformatiebank.nl

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Wijzigingen

08 december 2017 10:38: De wetenschappelijk literatuur over de toepassing van colistine bij premature neonaten is beoordeeld. Dit heeft geleid tot de toevoeging van een doseeradvies voor neonaten en dientengevolge de toevoeging van een leeftijdsondergrens aan de bestaande gewichtscategorien.
23 maart 2017 11:41: Dosering voor inhalatiepoeder bij CF toegevoegd obv SmPC
20 december 2016 13:49: De beschikbare wetenschappelijke literatuur over de toepassing van colistine bij kinderen is opnieuw beoordeeld. Dit heeft geleid tot aanpassing van de indicaties en doseeradviezen en de toevoeging van een doseeradvies voor kinderen met nierfunctiestoornissen.
14 maart 2016 11:43: Ten onrechte werd de dosering niet weergegeven als miljoen eenheden.
14 maart 2016 11:43: Ten onrecht werd niet vermeld dat het een miljoen IE betreft. Dit is gecorrigeerd
11 januari 2016 12:53: Doseeradvies aangepast nav herziening SmPC
11 januari 2016 12:53: Update registratiestatus en doseringsadvies nav herziene SmPC