Kinderformularium

Benzodiazepine, toegepast als anxiolyticum. Alprazolam heeft als benzodiazepine ook sedatieve, hypnotische, spierverslappende en anticonvulsieve eigenschappen. Vergemakkelijkt de remming van de neurotransmitteractiviteit van gammaboterzuur, wat pre- en postsynaptische inhibitie in het centrale zenuwstelsel medieert.

Farmacokinetiek bij kinderen

Er zijn geen studies verricht naar de farmacokinetiek van een normaal preparaat met alprazolam (zonder gereguleerde afgifte) bij kinderen. In algemene zin metaboliseren kinderen de benzodiazepine-agonisten sneller dan jeugdigen en volwassenen. Uit studie (Glue P et al. 2006) blijkt dat de farmacokinetische parameters van adolescenten vergelijkbaar zijn met die van volwassenen.

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Label dosisadvies Kinderformularium

Off-label

Toon SmPC tekst Toon SmPC tekst

SmPC tekst

Niet geregistreerd voor kinderen.

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Beschikbare toedieningsvormen/sterktes

Tablet 0,25 mg, 0,5 mg, 1 mg
Tablet met gereguleerde afgifte 0,5 mg, 1 mg, 2 mg

Overige info toediening/beschikbaarheid

Informatie over geneesmiddeltekorten

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Doseringen

Premedicatie
Oraal Normaal preparaat (geen gereguleerde of verlengde afgifte) 6 maanden tot 18 jaar ^{[2] [5]} 0,015 mg/kg/dag in 3 doses. Max: 0,06 mg/kg/dag. Zo nodig de dosis ophogen met stappen van 0,125-0,25 mg/dosis. De effectiviteit van alprazolam voor deze indicatie is discutabel.

Kortdurende behandeling van acute angst en plotselinge extreme slapeloosheid
Oraal Normaal preparaat (geen gereguleerde of verlengde afgifte) 6 jaar tot 18 jaar ^{[1] [2] [3] [4]} Startdosering: 0,125 mg/dag, éénmalig. Onderhoudsdosering: Op geleide van klinisch beeld verhogen met stappen van 0,125-0,25 mg/dosis tot max 0,05 mg/kg/dag in 3 doses. Max: 3 mg/dag. Advies inname/toediening: De dagdosis indien mogelijk verdelen over 3 doses. Bij plotselinge extreme slapeloosheid: alleen voor de nacht innemen; dosering op geleide van effect ophogen tot max 0,05 mg/kg, maar niet hoger dan 3 mg/dag. De effectiviteit bij de behandeling van acute angst is discutabel.

Kortdurende behandeling van acute angst en plotselinge extreme slapeloosheid

Oraal
- Normaal preparaat (geen gereguleerde of verlengde afgifte)
  - 6 jaar tot 18 jaar
    ^{[1]
    
    [2]
    
    [3]
    
    [4]}
    - Startdosering: 0,125 mg/dag, éénmalig.
    - Onderhoudsdosering: Op geleide van klinisch beeld verhogen met stappen van 0,125-0,25 mg/dosis tot max 0,05 mg/kg/dag in 3 doses. Max: 3 mg/dag.
    - Advies inname/toediening:
      De dagdosis indien mogelijk verdelen over 3 doses.
    - - Bij plotselinge extreme slapeloosheid: alleen voor de nacht innemen; dosering op geleide van effect ophogen tot max 0,05 mg/kg, maar niet hoger dan 3 mg/dag.
      - De effectiviteit bij de behandeling van acute angst is discutabel.

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Nierfunctiestoornissen bij kinderen > 3 maanden

GFR ≥10 ml/min/1.73m2: aanpassing van de dosering is niet nodig.

GFR <10 ml/min/1.73m2: een algemeen advies kan niet worden gegeven.

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Bijwerkingen bij kinderen

Slaperigheid overdag, agitatie, hoofdpijn, misselijkheid, gewichtstoename, dystonie, sedatie, concentratie-/geheugen problemen, tolerantie/afhankelijkheid (bij langdurig gebruik). Paradoxale reacties, zoals rusteloosheid, agitatie, prikkelbaarheid, agressie, woede-aanvallen, wanen, hallucinaties, psychosen, nachtmerries, gedragsstoornissen. Tevens is er een casus van zelfdestructief gedrag en suïcide ideatie (Türkoğlu S. 2015) beschreven.

Bijwerkingen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Zeer vaak (> 10%): sedatie, slaperigheid, depressie, ataxie, geheugenstoornis, onduidelijke spraak (dysartrie), duizeligheid, hoofdpijn, vermoeidheid, prikkelbaarheid, droge mond, obstipatie.

Vaak (1-10%): verminderde eetlust, verwardheid, angst, slapeloosheid, nervositeit, desoriëntatie, evenwichtsstoornis, coördinatiestoornis, aandachtsstoornis, hypersomnie, lethargie, tremor. Visusstoornis (zoals diplopie, wazig zien). misselijkheid, braken. Libidoverandering, Dermatitis. Gewichtsverandering. Oedeem, asthenie, pijn op de borst.

Soms (0,1-1%): woede, agressie, vijandigheid, agitatie, stimulatie, hallucinaties, (hypo)manie. Anterograde amnesie, spierzwakte. Dorst. Diarree. Urine-incontinentie. Menstruatiestoornis. Lichamelijke en psychische afhankelijkheid, onthoudings- en reboundverschijnselen.

Zelden: bloedbeeldafwijkingen.

Verder zijn gemeld: misbruik, abnormale gedachten, hyperprolactinemie, anorexie, toegenomen eetlust, toegenomen speekselproductie, dysfagie, nasale verstopping, licht gevoel in het hoofd, hypotensie, tachycardie. Hepatitis, angio-oedeem, perifeer oedeem, dystonie, psychomotorische hyperactiviteit, overgevoeligheid voor licht. Gevoel van warmte. Abnormale leverfunctie, geelzucht. Urineretentie. Seksuele stoornissen, Verhoogde intraoculaire druk.

Meld bijwerkingen bij kinderen altijd bij Lareb

Bij kinderen worden veel geneesmiddelen off-label gebruikt. Alle ervaringen zijn belangrijk om te melden om zo meer kennis te verzamelen en te delen
Ook wanneer u niet zeker weet of de bijwerking echt door het geneesmiddel komt

Meld hier

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Contra-indicatie algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

overgevoeligheid voor benzodiazepinen;
myasthenia gravis;
ernstige respiratoire insufficiëntie;
slaap-apneusyndroom;
ernstige leverinsufficiëntie;
acute vergiftiging door alcohol of andere centraal werkzame stoffen;
acuut nauwe-kamerhoekglaucoom.

Waarschuwingen en voorzorgen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Paradoxale reacties: Staak de behandeling bij het optreden van paradoxale reacties.

Ouderen zijn gevoeliger voor de sedatieve effecten van benzodiazepinen, bovendien is bij hen het gevaar van cumulatie groter. Ouderen hebben een erg groot valrisico. Gebruik bij ouderen de laagst mogelijke effectieve dosis.

Amnesie: Indien minder dan 7–8 uur beschikbaar is om te slapen en bij hogere doseringen is er meer kans op anterograde amnesie. Amnestische effecten kunnen gepaard gaan met onaangepast gedrag.

Afhankelijkheid en tolerantie: De kans op afhankelijkheid neemt toe bij hogere doseringen, een langere gebruiksduur en bij alcohol- en/of drugsmisbruik in de voorgeschiedenis; wees terughoudend bij middelenmisbruik in de voorgeschiedenis en bij uitgesproken persoonlijkheidsstoornissen. Bij herhaald gebruik gedurende enkele weken kan het hypnotisch effect van benzodiazepinen minder worden (tolerantie). Controleer op tekenen van afhankelijkheid en misbruik. Beperk het gebruik in verband met de kans op afhankelijkheid, tolerantie en centrale bijwerkingen tot maximaal 8–12 weken (incl. afbouwen medicatie). Bij benzodiazepinen met een korte werkingsduur kunnen binnen het toedieningsinterval onthoudingsverschijnselen optreden, vooral bij hoge doseringen. Ook bij het overstappen van een langwerkende op een kortwerkende benzodiazepine kunnen ontwenningsverschijnselen optreden.

Comorbiditeit: Wees voorzichtig bij patiënten met depressieve symptomen, suïcidale neigingen of aanleg voor acuut nauwe-kamerhoekglaucoom.

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Interacties Bron: KNMP/Informatorium Medicamentorum

Alprazolam is substraat voor CYP3A4.

Relevant:
Afname alprazolam: de concentratie daalt door krachtige CYP3A4-inductoren.

Toename alprazolam: de concentratie stijgt door krachtige CYP3A4-remmers, diltiazem, fluconazol, fluvoxamine, HIV-proteaseremmers, lenacapavir en verapamil.

Niet relevant:
Toename alprazolam: de concentratie stijgt door (fos)aprepitant, ethinylestradiol, fluoxetine of isoniazide.

Geen interactie:
In de literatuur is onvoldoende onderbouwing voor interactie met amiodaron, ciclosporine, danazol, felodipine, gemfibrozil, kinidine, miconazol, nicardipine, nifedipine, quinupristine/dalfopristine, tamoxifen en testosteron.

Niet beoordeeld:
Gelijktijdig gebruik van opioïden kan het sederend effect en ademhalingsdepressie versterken.

De sedatieve werking van alcohol en andere centraal-depressieve stoffen kan worden versterkt.

Grapefruitsap kan de biologische beschikbaarheid verhogen door remming van CYP3A4. Een klinisch relevant effect is echter niet waarschijnlijk vanwege de hoge biologische beschikbaarheid.

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

BENZODIAZEPINEDERIVATEN
	Clobazam Frisium	N05BA09
	Diazepam Stesolid rectiole	N05BA01
	Lorazepam Temesta	N05BA06
	Oxazepam Seresta	N05BA04

DIFENYLMETHAANDERIVATEN
	Hydroxyzine	N05BB01

AZASPIRODECAANDIONDERIVATEN
	Buspiron	N05BE01

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Referenties

Landelijk Kenniscentrum Kind-enJeugdpsychiatrie (Ketelaars), Anxiolytica/hypnotica, 2009
Zorginstituut Nederland, Farmacotherapeutisch Kompas (Eigenschappen, Contra-Indicaties, Bijwerkingen, Waarschuwingen en Voorzorgen), Geraadpleegd 12-1-2023
Informatorium Medicamentorum, Interacties, Geraadpleegd 12-1-2023
Pfefferbaum B, et al, Alprazolam in the treatment of anticipatory and acute situational anxiety in children with cancer, J Am Acad Child Adolesc Psychiatry, 1987, Jul;26(4):, 532-5
Simeon JG, et al, Alprazolam effects in children with anxiety disorders, Can J Psychiatry, 1987, Oct;32(7):, 570-4
Simeon JG, et al, Clinical, cognitive, and neurophysiological effects of alprazolam in children and adolescents with overanxious and avoidant disorders, J Am Acad Child Adolesc Psychiatry, 1992, Jan;31(1), 29-33
Anderson BJ, et al, Oral premedication in children: a comparison of chloral hydrate, diazepam, alprazolam, midazolam and placebo for day surgery, Anaesth Intensive Care, 1990, May;18(2), 185-93
Pfizer BV, SmPC Xanax (RVG 14409) 01-05-2018, www.geneesmiddelinformatiebank.nl
Türkoğlu S. . , Paradoxical reactions related to alprazolam., J Child Adolesc Psychopharmacol, 2015 , Apr;25(3), 276
Glue P et al., Pharmacokinetics of an extended release formulation of alprazolam (Xanax XR) in healthy normal adolescent and adult volunteers., Am J Ther., 2006, Sep-Oct;13(5), 418-22

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Wijzigingen

23 januari 2023 15:13: Volwassen dosering als maximale dosering bij kinderen met acute angst en extreme slapeloosheid toegevoegd.
12 juni 2018 14:08: De beschikbare wetenschappelijke literatuur over de toepassing van alprazolam bij kinderen is opnieuw beoordeeld in samenwerking met het Kenniscentrum KJP. Dit heeft niet geleid tot wijzigingen in de doseeradviezen. Op basis van een casus beschrijving is de bijwerking zelfdestructief gedrag en suicidale ideatie toegevoegd.