Kinderformularium

Meest actieve, natuurlijk oestrogeen. Het substitueert voor het verlies aan eigen oestrogeenproductie bij postmenopauzale vrouwen, waardoor menopauzale klachten worden verlicht. Oestrogenen gaan verlies van botmassa door menopauze of ovariëctomie, tegen.

Farmacokinetiek bij kinderen

Geen informatie

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Label dosisadvies Kinderformularium

Oraal:on-label
Transdermaal: off-label

Toon SmPC tekst Toon SmPC tekst

SmPC tekst

Puberteitsinductie: start 5 mcg/kg/dag in 1 dosis. Dosering elke 6-9 maanden ophogen tot een doorbraakbloeding ontstaat, max 2 mg/dag
behandeling van syndroom van Turner: 2 mg/dag in combinatie met een cyclisch progestageen.

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Beschikbare toedieningsvormen/sterktes

Pleister, transdermaal 50 (4 mg); 75 (6 mg); 100 3-4-dagen (8 mg); 100, 7-dagen (8 mg); 50 (3.2 mg); 75 (4.8 mg); 100 (6.4 mg)
Tablet 0,5 mg, 2 mg
Dragee (valeraat) 1 mg, 2 mg
Er zijn transdermale patches in geregistreerd in Nederland in sterktes 50 microg/etmaal, 75 microg/etmaal en 100 microg/etmaal. In het buitenland zijn transdermale patches van 25 microg/etmaal verkrijgbaar (Evorel). Deze zijn op artsenverklaring te bestellen.

In stukken geknipte patches kunnen minimaal 5 dagen in verpakking bewaard worden, zonder dat de concentratie estradiol op de pleister stukjes verandert (Ankargberg-Lindgren 2019)

Overige info toediening/beschikbaarheid

Informatie over geneesmiddeltekorten

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Doseringen

Puberteitsinductie bij hypogonadisme

Oraal
- Meisjes ≥ 11 jaar
  ^{[2]
  
  [6]}
  - Aanvangsdosering tijdens het eerste behandeljaar (0-12 maanden): 5 microg./kg/dag in 1 dosis Innemen bij het slapen gaan. .
  - Daarna:
    
    13 - 24 maanden 7,5 microg./kg/dag
    
    25 - 30 maanden 10 microg./kg/dag
    
    31 - 36 maanden 15 microg./kg/dag
    
    37 - 48 maanden 20 microg./kg/dag
    - Dosering/titratie aanpassen naar individuele behoefte
    - Medroxyprogestron toevoegen bij doorbraakbloeding of na 1-2 jaar. Als de volwassen dosering van 2 mg estradiol is bereikt wordt overgegaan op een combinatiepil of een anticonceptie pil

Transdermaal

≥ 11 jaar
^{[4]

[5]

[6]}

	< 40 kg	> 40-55 kg	> 55 kg
Jaar 1	3,1 microg	4,2 microg	6,2 microg
Jaar 2	6,2 microg	8,3 microg	12,5 microg
Jaar 3	16,7 microg	18,8 microg	25 microg
Jaar 4 en verder	1 microg/kg/dag	1 microg/kg/dag	1 microg/kg/dag

	Pleister 25 microg	Pleister 50 microg
3,1 microg	1/8e deel van pleister	1/16e deel van pleister
4,2 microg	1/6e deel van pleister	1/12e deel van pleister
6,2 microg	1/4e deel van pleister	1/8e deel van pleister
8,3 microg	1/3e deel van pleister	1/6e deel van pleister
12,5 microg	1/2e deel van pleister	1/4e deel van pleister
16,7 microg	2/3e deel van pleister	1/3e deel van pleister
18,8 microg	3/4e deel van pleister	3/8e deel van pleister
25 microg	Hele pleister	Halve pleister

- Jaar 1 en 2: Aanbrengen vóór slapen volgende ochtend verwijderen
- Jaar 3: benodige dosis in 2 gelijke delen verdelen en beide delen aanbrengen in de avond. In de ochtend 1 deel verwijderen en 1 deel laten zitten tot aanbrengen van nieuwe pleister.
- Jaar 4: Pleister blijft in zijn geheel continue op de huid. 3 x per week een nieuwe pleister aanbrengen (elke 2-3 dagen)
Aan het begin van jaar 4 in de ochtend serum estradiol bepalen (target range 150–450 pmol/L

Priming voorafgaand aan groeihormoontest
Oraal ≥ 8 jaar en < 20 kg ^[3] 1 mg/dag in 1 dosis Behandelduur: gedurende 3 avonden voorafgaand aan de test ≥ 8 jaar en ≥ 20 kg ^[3] 2 mg/dag in 1 dosis Behandelduur: gedurende 3 avonden voorafgaand aan de test

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Nierfunctiestoornissen bij kinderen > 3 maanden

Er zijn geen gegevens bekend over doseeraanpassing bij nierfunctiestoornissen.

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Bijwerkingen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Oraal:
Vaak (1-10%): pijnlijke borsten, onregelmatig vaginaal bloedverlies incl. 'spotting', bekkenpijn. (Perifeer) oedeem. Misselijkheid, buikpijn, flatulentie. Hoofdpijn, migraine. Depressie. Asthenie. Beenkrampen. Gewichtsverandering. Huiduitslag, jeuk.

Soms (0,1-1%): borstvergroting, dysmenorroe, menorragie, veranderde vaginale afscheiding, pre–menstrueel syndroom. Vergroting van myomen. Vaginale candidiasis. Dyspepsie, braken. Duizeligheid. Nervositeit, libidoverandering. Visusstoornis. Galblaasaandoening, cholelithiase. Palpitaties. Veneuze trombo–embolie, hypertensie, perifeer vaatlijden, varicose. Overgevoeligheidsreacties, erythema nodosum, urticaria. Klachten van een cystitis. Rugpijn.

Zelden (0,01-0,1%): hirsutisme, acne. Gestoorde leverfunctie, soms met geelzucht. Vermoeidheid. Angst. Steiler worden van cornea, contactlens–intolerantie. Spierkrampen.

Zeer zelden (< 0,01%): hemolytische anemie. Chorea. Beroerte, myocardinfarct. Angio-oedeem, erythema multiforme, erythema nodosum, purpura, chloasma of melasma. Verergering van porfyrie.

Verder zijn gemeld: diarree. Alopecia. Slapeloosheid. Fibrocystische borstziekte.

Pleister:
Zeer vaak (> 10%): jeuk of huiduitslag op de plaats waar de pleister is aangebracht.

Vaak (1–10%): depressie, stemmingswisselingen. Migraine, duizeligheid, hoofdpijn. Visuele stoornissen. Misselijkheid, buikpijn, diarree. Jeuk, huiduitslag. Artralgie. Pijnlijke of gevoelige borsten, vergrote borsten, endometriumhyperplasie, dysmenorroe, menorragie, onregelmatig vaginaal bloedverlies incl. 'spotting', leukorroe. Verandering in lichaamsgewicht, vochtretentie met perifeer oedeem. Erytheem, oedeem of andere reactie op de plaats waar de pleister is aangebracht.

Soms (0,1-1%): genitale candidiase. Overgevoeligheid. Slapeloosheid. Vertigo. Hartkloppingen, hypertensie. Braken, dyspepsie, flatulentie. Erythema nodosum, urticaria, huidirritatie. Myalgie. Benigne borsttumor, verkleuring van de borsten, afscheiding uit de borsten, verhoogd volume van uteriene fibroïden, leiomyoom, poliepen in de baarmoederhals, ovariële cyste, vaginitis. (Gegeneraliseerd) oedeem, pijn in de oksels, asthenie. Stijging γ-GT of bloedcholesterol.

Zelden (0,01-0,1%): mammacarcinoom. Glucose-intolerantie. Angst, verandering in libido. (Verergering van) epilepsie. Intolerantie voor contactlenzen. Opgeblazen buik. Cholelithiase, cholestase, geelzucht, afwijkende levertests. Huidverkleuring, hirsutisme, acne. Spierkrampen, botpijn. Verandering in vaginale afscheiding, PMS-achtige klachten. Vermoeidheid.

Verder zijn gemeld: endometriumcarcinoom. Cerebrovasculair accident, myocardinfarct, diepveneuze trombose, longembolie. Anafylactische of anafylactoïde reactie, angio-oedeem. Contacteczeem, alopecia, chloasma. Fibrocysteuze borstaandoening.

Meld bijwerkingen bij kinderen altijd bij Lareb

Bij kinderen worden veel geneesmiddelen off-label gebruikt. Alle ervaringen zijn belangrijk om te melden om zo meer kennis te verzamelen en te delen
Ook wanneer u niet zeker weet of de bijwerking echt door het geneesmiddel komt

Meld hier

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Contra-indicatie algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

actuele of doorgemaakte veneuze trombo-embolie (diepveneuze trombose, longembolie);
actuele of recent doorgemaakte arteriële trombo-embolische aandoening (bv. angina pectoris, myocardinfarct);
aanwezigheid van een trombofiele aandoening (bv. proteïne C-, proteïne S-, of antitrombinedeficiëntie);
acute leveraandoening (in de anamnese) zolang de leverfunctiewaarden niet zijn genormaliseerd;
oestrogeenafhankelijke tumor (zoals endometriumcarcinoom);
mammacarcinoom in de anamnese;
onbehandelde hyperplasie van het endometrium;
onverklaarde genitale bloeding;
acute porfyrie.

Waarschuwingen en voorzorgen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Beoordeel voortzetting van de behandeling periodiek, op zijn minst jaarlijks. Controleer de patiënt extra bij één van de volgende aandoeningen in de voorgeschiedenis (vanwege terugkeren of verergeren):

uterusmyomen of endometriose,
endometriumhyperplasie,
risicofactoren voor trombo-embolische aandoeningen,
risicofactoren voor oestrogeengevoelige tumoren (mammacarcinoom bij eerstegraads familielid),
hypertensie,
leveraandoening,
cholelithiase,
diabetes mellitus met of zonder vasculaire symptomen,
migraine of ernstige hoofdpijn,
systemische lupus erythematodes,
epilepsie,
astma,
otosclerose.

Wees voorzichtig bij een verminderde hart- of nierfunctie, omdat oestrogenen vochtretentie kunnen veroorzaken. Wees voorzichtig bij bestaande hypertriglyceridemie wegens meer kans op pancreatitis. Exogene oestrogenen kunnen symptomen van erfelijk en verworven angio-oedeem induceren of verergeren. Bij predispositie voor chloasma direct zonlicht vermijden.

Staak de behandeling direct in de volgende gevallen:

tekenen van trombose;
significante stijging van de bloeddruk;
geelzucht of achteruitgang van de leverfunctie;
voor het eerst optreden van migraine–achtige hoofdpijn;

De kans op mammacarcinoom neemt geleidelijk toe tijdens het gebruik. In studies met gecombineerde oestrogeen-progestageen hormoonsuppletietherapie (HST) werd de kanstoename na 1–4 jaar van gebruik statistisch waarneembaar, en neemt weer geleidelijk af na staken van de HST. Indien langer dan 5 jaar gebruikt, kan het extra risico nog 10 jaar of langer aanhouden. De radiologische detectie van mammacarcinoom kan worden bemoeilijkt door toename van de dichtheid van weefsel op mammografische beelden, vooral door gecombineerd oestrogeen-progestageen gebruik.

Mogelijk neemt de kans op ovariumcarcinoom geleidelijk licht toe.

Bij HST neemt de kans op veneuze trombo–embolie toe, met name in het eerste jaar; risicofactoren zijn een hogere leeftijd, positieve familie-anamnese, immobilisatie, obesitas (BMI > 30 kg/m²), systemische lupus erythematodes, carcinoom en mogelijk varicosis. Indien na een electieve operatieve ingreep langdurige immobilisatie is te verwachten, eventueel de suppletie vier tot zes weken vóór de ingreep onderbreken. Een risico van transdermale toediening is onbekend.

Bij vrouwen met een intacte uterus is er meer kans op endometriumhyperplasie en -carcinoom, wanneer gedurende een langere periode alleen oestrogenen worden gebruikt. Additionele toediening van een progestageen beschermt tegen dit vergrote risico. Bij vrouwen die een hysterectomie in verband met endometriose hebben ondergaan, overwegen om een progestageen toe te voegen aan oestrogeensuppletie, indien er nog endometriosehaarden aanwezig zijn. Als doorbraakbloedingen of 'spotting' optreden na geruime tijd van therapie of aanhouden na het stoppen van de behandeling, dan nader onderzoek verrichten om maligniteit van het endometrium uit te sluiten.

HST wordt in verband gebracht met een tot 1,5× hoger relatief risico op een ischemisch CVA.

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Interacties Bron: KNMP/Informatorium Medicamentorum

Relevant:
Estradiol en aromataseremmers, fulvestrant of tamoxifen kunnen elkaars werking verminderen.

Niet relevant:
De concentratie van agomelatine kan toenemen.

Niet beoordeeld:
Erytromycine verhoogt de AUC met 33%.

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

NATUURLIJKE EN SEMISYNTHETISCHE OESTROGENEN
	Estriol Synapause	G03CA04
	Ethinylestradiol Acelyn	G03CA01
	Oestrogenen, geconjugeerd Dagynil	G03CA57

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Referenties

Rademaker C.M.A. et al, Geneesmiddelen-Formularium voor Kinderen, 2007
Noordam C et al, Werkboek Kinderendocrinologie, digitale publicatie op www.nvk.nl (alleen leden), 2010
NVK werkgroep Groeihormoon, Protocol voor priming met geslachtshormonen voorafgaande aan groeihormoon stimulatietesten, 13 dec 2019
Sas, T et al, Pubertas Tarda -Diagnostiek en behandeling, www.nvk.nl (sectie leden), 17 mei 2016
Ankarberg-Lindgren, C et al, Estradiol matrix patches for pubertal induction: stability of cut pieces at different temperatures, Endocrine Connections, 2019, 8, 360-366
Donaldson M et al, Optimal Pubertal Induction in Girls with Turner Syndrome Using Either Oral or Transdermal Estradiol: A Proposed Modern Strategy, Horm Res Paediatr, 2019, 91, 1-11
ZorgInstituut Nederland, Farmacotherapeutisch Kompas ( Eigenschappen, Contra-Indicaties, Bijwerkingen, Waarschuwingen en Voorzorgen)., Geraadpleegd 26-10-2024
Informatorium Medicamentorum, Interacties, Geraadpleegd 26-10-2024

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Wijzigingen

20 april 2021 09:40: Het orale doseerschema bij puberteitsinductie aangepast obv de studie van Donaldson
20 april 2021 09:40: Transdermale toediening toegevoegd obv behandelprotocol Nederlandse kinderendocrinologen
20 april 2021 09:40: De dosering voor priming voorafgaand aan groeihormoon test is aangepast obv advies NVK adviesgroep Groeihormoon dd 13 dec 2019