Semisynthetisch bactericide β-lactamantibioticum. Flucloxacilline remt de crosslinking van peptidoglycanen in de celwand, wat uiteindelijk leidt tot lysis en celdood. Het werkingsspectrum is (zeer) smal en omvat Gram-positieve bacteriën, waaronder streptokokken en β-lactamaseproducerende stammen van stafylokokken. De werking van flucloxacilline is afhankelijk van de tijd dat de spiegel boven de minimaal inhiberende concentratie (MIC) van de bacterie voor het antibioticum uitkomt. Combinatie met een aminoglycoside kan synergistisch werken. Kruisresistentie tussen penicillinen onderling en met cefalosporinen komt voor.
Doorgaans gevoelig zijn:
Resistent zijn:
Deze gegevens zijn gebaseerd op Duitse resistentiedata en kunnen mogelijk licht afwijken van de Nederlandse situatie.
De volgende gemiddelde ± SD farmacokinetische parameters zijn gevonden na een of meerdere IV doses van 25-50 mg/kg bij 66 neonaten en zuigelingen (Adrianzén Vargas 2004, Pullen 2006):
Leeftijd | t½ (uur) | Cl (l/kg/uur) | Vd (l/kg) |
Neonaten/zuigelingen | 2,6 ± 1,6 | 0,12-0,18 | 0,45 |
Flucloxacilline wordt na orale toediening slecht geabsorbeerd. De orale absorptie bij volwassenen bedraagt ca. 55 % (nuchter), bij kinderen is dat ca.48% (Herngren 1987) De absorptie van flucloxacilline wordt significant verminderd door het tegelijkertijd innemen van voedsel.
Niet ernstige tot matig ernstige infecties (eerste lijn): On-label
Infecties bij CF:
Oraal: On-label
Intraveneus: Off-label
Infecties veroorzaakt door penicillasevormende stafylococcen:
Oraal: On-label
Intraveneus: On-label
dosering > 100 mg/kg/dag Off-label
Poeder voor inj.vlst. (als Na-zout-1-water) 250 mg, 500 mg, 1000 mg, 2000 mg
Susp. oraal "poeder voor" (als Mg-zout-8-water) 25 mg/ml
Capsule (als Na-zout-1-water) 250 mg, 500 mg
Bacteriele infecties |
---|
|
Ernstige bacteriele infecties |
---|
|
Infecties bij Cystic Fibrosis |
---|
|
Oraal: aanpassing van de dosering is niet nodig.
Intraveneus gebruik:
Bij verminderde nierfunctie is de t½ van flucloxacilline en de actieve hydroxymethylmetaboliet verlengd. Aanpassen van de dosering is alleen nodig bij gebruik van hoge dosering flucloxacilline gedurende een langere periode bij patiënten met zeer ernstig verminderde nierfunctie.
Klinische gevolgen:
Onder andere bij hoge intraveneuze doses neurotoxiciteit, bijvoorbeeld convulsies. Flucloxacilline wordt grotendeels uitgescheiden met de urine; ong. 55% van de oraal toegediende dosis in onveranderde vorm, ong. 10% als de actieve metaboliet 5-hydroxymethylflucloxacilline en ong. 5% als inactieve metabolieten. Flucloxacilline is sterk eitwitgebonden. Bij kritiek zieke patiënten kan hypoalbuminemie ontstaan, met als gevolg een verlaagde eiwitbinding en daardoor een hogere vrije fractie terwijl de totale concentratie gelijk kan blijven. Bij flucloxacilline kan de eiwitbinding verlagen van 95% naar 30%. Door de verhoogde vrije concentratie kan toxiciteit eerder optreden, maar neemt ook de klaring toe wat leidt tot een afname van de totale concentratie.
Spiegelbepaling:
Overweeg spiegelbepaling flucloxacilline met name om onderbehandeling te voorkomen. Spiegelbepaling heeft alleen zin indien ook de gevoeligheid (MIC) van het te bestrijden micro-organisme bekend is. Bij flucloxacilline dient er rekening mee te worden gehouden dat bepaalde methoden gebruik maken van oxacilline als referentiestof. Het is de vraag of het resultaat voor oxacilline 1 op 1 te vertalen is naar flucloxacilline.
Tromboflebitis, misselijkheid, braken, diarree. Ten gevolge van hoge doseringen: neutropenie, leukopenie.
Soms (> 0,1%): gastro-intestinale bijwerkingen zoals misselijkheid, braken en diarree (in het algemeen van niet-ernstige en voorbijgaande aard, vaker voorkomend bij parenterale toediening). Huiduitslag, purpura en urticaria.
Zeer zelden (< 0,01%): angio-oedeem, vooral bij parenterale toediening: anafylactische shock. Erythema multiforme, Stevens-Johnsonsyndroom (SJS), toxische epidermale necrolyse (TEN), acute gegeneraliseerde exanthemateuze pustulose (AGEP). Pseudomembraneuze colitis. Interstitiële nefritis. Bij hoge i.v.-dosering bij nierinsufficiëntie: neurologische afwijkingen zoals convulsies. Hepatitis, cholestatische icterus (dodelijke afloop is gemeld), veranderde uitslagen van leverfunctietesten. Koorts en gewrichts- en/of spierpijn (soms > 48 uur na de start van de behandeling). Hemolytische anemie, neutropenie (incl. agranulocytose), eosinofilie, trombocytopenie. HAGMA bij gelijktijdig gebruik van paracetamol en doorgaans bij aanwezigheid van risicofactoren (zie rubriek Interacties).
Verder zijn gemeld: pijnlijk of brandend gevoel in de slokdarm, oesofagitis. Hypokaliëmie (vooral bij aanwezigheid van risicofactoren voor een lage kaliumspiegel).
Meld bijwerkingen bij kinderen altijd bij Lareb
Er kan kruisovergevoeligheid voor en kruisresistentie met andere β-lactam antibiotica zoals cefalosporinen optreden. Voorzichtigheid is geboden bij leverfunctiestoornis en bij porfyrie in de anamnese. Indien zich pseudomembraneuze colitis ontwikkelt, dient de flucloxacilline behandeling gestaakt te worden en een geschikte therapie te worden gestart.
De smaak van de suspensie is zeer slecht, gebruik capsules zodra mogelijk. (Baguley 2012)
Bij kinderen jonger dan 6 maanden kan door een vertraagde renale klaring de serumconcentratie relatief hoger zijn. Speciale aandacht is vereist bij pasgeborenen in verband met het risico van hyperbilirubinemie; na parenterale hoge dosering kan flucloxacilline bij een geelgekleurde baby, kernicterus induceren door verdringing van bilirubine van de eiwitbindingsplaatsen.
Hulpstoffen:
Natriumbenzoaat, in de suspensie, kan geelzucht bij pasgeborenen < 4 weken verergeren;
Wees voorzichtig met sucrose, in de suspensie, bij diabetes mellitus, vanwege het suikergehalte.
Ernstige en incidenteel dodelijke gevallen van penicilline-overgevoeligheid komen vaker voor bij een (anamnestisch) doorgemaakte penicilline-overgevoeligheid; dit vóór toediening nagaan. Er kan kruisovergevoeligheid voor en kruisresistentie met andere β-lactamantibiotica (zoals cefalosporinen) optreden. Ernstige anafylactische reacties vereisen onmiddellijke behandeling met o.a. adrenaline.
Bij patiënten met mononucleosis infectiosa of lymfatische leukemie bedacht zijn op het zeer frequent voorkomen van exanthemen.
Bij langdurige behandeling de nierfunctie controleren. Bij een verminderde nierfunctie rekening houden met het magnesiumgehalte van de suspensie.
Hypokaliëmie: Bij intraveneus gebruik, met name van hogere doses, overwegen om periodiek de kaliumspiegel te controleren. Besteed aandacht aan het risico op hypokaliëmie als flucloxacilline wordt toegediend in combinatie met hypokaliëmie-inducerende diuretica, of als er andere risicofactoren voor hypokaliëmie bestaan (bv. ondervoeding, niertubulusstoornis). Door flucloxacilline geïnduceerde hypokaliëmie kan resistent zijn voor kaliumsuppletie, en kan levensbedreigend zijn.
Leverfunctie: wees voorzichtig bij patiënten met een gestoorde leverfunctie, met een ernstige onderliggende ziekte en met een leeftijd > 50 jaar, omdat bij hen de bijwerkingen op de lever ernstig kunnen zijn en fataal kunnen verlopen. Bij langdurige behandeling (bij bv. osteomyelitis, endocarditis) de leverfunctie regelmatig controleren. Bij het optreden van leverfunctiestoornissen de behandeling direct staken. Hepatitis en cholestatische icterus kunnen tot 2 maanden na staken van de behandeling nog optreden en het beloop kan in sommige gevallen een aantal maanden duren. Er zijn aanwijzingen dat er meer kans op leverschade is, bij patiënten met het HLA-8*5701-allel; echter, omdat slechts enkele patiënten (1:500–1:1000 dragers van het allel) hiervan ook echt leverschade ontwikkelen, is routineonderzoek naar dit allel niet aanbevolen.
Overgroei niet-gevoelige micro-organismen: langdurige toepassing kan in sommige gevallen leiden tot overgroei door niet-gevoelige micro-organismen (m.n. bacteriën en schimmels).
Acute gegeneraliseerde exanthemateuze pustulose (AGEP): Gegeneraliseerd erytheem met pustulae en koorts na aanvang van de behandeling kan een symptoom zijn van AGEP. AGEP is één van de ernstigere reactiepatronen op geneesmiddelen; het ontstaat vaak enkele dagen na de eerste toediening van een geneesmiddel, óf na enkele weken. Na het staken van het geneesmiddel verdwijnen de klachten doorgaans binnen enkele dagen; soms duurt het echter langer en ontstaan o.a. secundaire huidinfecties, complicaties aan lever, nieren of longen, en verder sepsis. In geval de diagnose AGEP wordt vastgesteld de behandeling staken en flucloxacilline nooit meer toepassen (zie ook de rubriek Contra-indicaties).
Slokdarmklachten zijn gemeld, wisselend van een pijnlijk en/of brandend gevoel in de slokdarm tot oesofagitis. De stof flucloxacilline zelf lijkt irritatie te veroorzaken. Sommige patiënten bij wie dit is opgetreden zijn behandeld met een H2-antagonist of protonpompremmer.
Wees voorzichtig bij porfyrie in de voorgeschiedenis.
Flucloxacilline activeert de nucleaire pregnaan X receptor (PXR). Dit eiwit induceert de expressie van onder andere CYP3A4 en CYP2C9.
Relevant:
Flucloxacilline verlaagt de concentratie van: everolimus, isavuconazol, kinidine, posaconazol, tacrolimus en voriconazol.
Interacties penicillines algemeen:
Relevant:
Het effect van VKA's kan worden versterkt, waarschijnlijk door een verhoogde afbraak van stollingsfactoren gedurende de koortsperiode. Een uitzondering hierop is flucloxacilline.
Geen interactie:
In de literatuur is onvoldoende onderbouwing voor interactie met orale anticonceptiva, tetracyclines of met TNF-α-antagonisten. Er is aangetoond dat er geen interactie optreedt tussen digoxine en penicillines.
Niet beoordeeld:
Fenylbutazon, acetylsalicylzuur, probenecide en indometacine kunnen de halfwaardetijd van penicillines verlengen, doordat ze de tubulaire secretie remmen.
Combinatie van penicillines en aminoglycosiden kan een synergistische werking hebben.
Deze pagina geeft een overzicht van geneesmiddelen uit dezelfde ATC groep. Let op: Dit betekent niet per definitie dat deze middelen onderling uitwisselbaar zijn.
PENICILLINES MET BREED SPECTRUM | ||
---|---|---|
J01CA04 | ||
Selexid
|
J01CA08 |
BETALACTAMASE-GEVOELIGE PENICILLINES | ||
---|---|---|
J01CE08 | ||
Penicilline G
|
J01CE01 | |
Broxil
|
J01CE05 | |
J01CE02 |
COMBINATIEPREPARATEN | ||
---|---|---|
Augmentin
|
J01CR02 | |
J01CR05 |