Kinderformularium

Bacteriostatisch antibioticum behorend tot de tetracyclinen. Minocycline bindt aan het 30S- en 50S-gedeelte van de ribosomen in de bacteriële cel waardoor remming optreedt van de eiwitsynthese.

Het werkingsspectrum omvat o.a. Gram-positieve en Gram-negatieve bacteriën, intracellulaire bacteriën en spirocheten. Minocycline heeft een grotere in vitro activiteit tegen Gram-positieve bacteriën dan tetracycline. Binnen de tetracyclinen komt kruisresistentie veelvuldig voor; afhankelijk van het resistentiemechanisme kan minocycline echter nog effectief zijn bij (m.n. Gram-positieve) bacteriën die resistent zijn tegen andere tetracyclinen.

Gewoonlijk gevoelig zijn: Staphylococcus aureus, Staphylococcus epidermidis, Streptococcus pyogenes, Streptococcus viridans, Streptococcus pneumoniae, Neisseria gonorrhoeae, Neisseria meningitidis (echter niet indien gelokaliseerd in de meningen), Pasteurella spp., Vibrio cholerae, Cutibacterium acnes (voorheen Propionibacterium acnes), Borrelia burgdorferi, Chlamydia spp., Coxiella burneti, Leptospira spp., Mycoplasma spp., Rickettsia spp., Treponema pallidum en Ureaplasma urealyticum.

Matig gevoelig zijn: Haemophilus influenzae (resistentie ca. 10% in EU), Bacillus anthracis, Listeria monocytogenes, Escherichia coli, Salmonella spp., Shigella spp., Bacteroides spp. en andere zuiver anaeroben en Brucella spp.

Doorgaans ongevoelig zijn: Serratia spp., Enterobacter spp., Klebsiella spp. en Enterococcus faecalis.

Inherent resistent zijn: Pseudomonas spp., Morganella morganii, Proteus mirabilis, Proteus penneri, Proteus vulgaris, Providencia rettgeri, Providencia stuartii.

Farmacokinetiek bij kinderen

Er zijn geen farmacokinetische studies bij kinderen uitgevoerd.

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Label dosisadvies Kinderformularium

Infecties: On-label
Ernstige acne vulgaris: Off-label

Toon SmPC tekst Toon SmPC tekst

SmPC tekst

Behandeling van infecties van de luchtwegen, maagdarmkanaal, het urogenitale stelsel, de huid en weke delen, alsmede keel-, neus- en oorinfecties, veroorzaakt door voor minocycline gevoelige micro-organismen.
< 8 jaar: Niet geregistreerd
9-12jr: start 1 dosis van 4 mg/kg, gevolgd door 2 mg/kg/dag in 1 dosis.

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Beschikbare toedieningsvormen/sterktes

Tablet (als hydrochloride) 50 mg, 100 mg

Overige info toediening/beschikbaarheid

Informatie over geneesmiddeltekorten

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Doseringen

Bacteriele infecties
Oraal 8 jaar tot 12 jaar ^{[1] [5]} Startdosering: 4 mg/kg/dag in 1 dosis. Max: 200 mg/dag. Onderhoudsdosering: 2 - 4 mg/kg/dag in 1 - 2 doses. Max: 200 mg/dag. 12 jaar tot 18 jaar ^{[1] [5]} Startdosering: 200 mg/dag in 1 dosis Onderhoudsdosering: 100 - 200 mg/dag in 1 - 2 doses.

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Nierfunctiestoornissen bij kinderen > 3 maanden

GFR ≥10 ml/min/1.73m2: aanpassing van de dosering is niet nodig.

GFR <10 ml/min/1.73m2: een algemeen advies kan niet worden gegeven.

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Bijwerkingen bij kinderen

Maag-darmstoornissen zoals misselijkheid, braken, diarree, zelden pseudomembraneuze colitis en stafylokokken-enteritis; negatieve beïnvloeding van botten en tanden bij kinderen. Intracraniele hypertensie [Fraser 2012]. In een case report is rabdomyolyse beschreven [Kempeneers 2013].

Bijwerkingen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Soms (0,1-1%): angio-oedeem, huiduitslag, urticaria. Koorts. Eosinofilie, neutropenie, trombocytopenie.

Zelden (0,01-0,1%): anafylaxie, anafylactoïde purpura, pericarditis, lupusachtig syndroom van voorbijgaande aard, exacerbatie van systemische lupus erythematodes (SLE), pulmonale infiltraten met eosinofielen, serumziekte-achtige reactie, vasculitis, polyartralgie. Bomberende fontanel (bij kinderen), benigne intracraniële hypertensie (bij volwassenen), paresthesie, convulsies, sedatie. Zwarte tong, verkleuring van het gebit, stomatitis. Anorexie, misselijkheid, braken, oesofagitis, oesofagus ulcera. Hepatitis. Candida-infectie in het anogenitale gebied, pruritus ani. Hepatitis. Alopecia, jeuk, pigmentatie van de huid, nagels en slijmvliezen, fotodermatitis, maculopapuleuze en erythemateuze uitslag, erythema multiforme, Stevens-Johnsonsyndroom, toxisch epidermale necrolyse. Hemolytische anemie. Gestoorde leverfunctie, stijging van leverenzymwaarden, het ureumgehalte in bloed, verergering van een verminderde nierfunctie. Niet-symptomatische verkleuring van de botten.

Zeer zelden (< 0,01%): reversibel acuut nierfalen. Glossitis, epigastrische pijn, dyspepsie, dysfagie, enterocolitis (incl. stafylokokken-enteritis), pseudomembraneuze colitis, pancreatitis. Bruinzwarte microscopische verkleuring van de schildklier (bij langdurig gebruik), abnormale schildklierfuncties zoals thyreoïditis, schildklierknobbeltjes, struma en schildklierkanker.

Verder zijn gemeld: hoesten, dyspneu, bronchospasmen, exacerbatie van astma. Vasculitis, geneesmiddelexantheem met eosinofilie en systemische symptomen (DRESS-syndroom; waarbij meestal lever, longen en nieren betrokken zijn), erythema nodosum, fototoxische reacties met erytheem, oedeemvorming van de huid, blaarvorming en ook onycholyse. Auto-immuun hepatitis. Interstitiële nefritis. Hallucinaties. Stoornissen in het gezichtsvermogen (zoals scotoom, dubbel zien), pigmentatie van de cornea, sclera en retina. Oorsuizen, gehoorstoornissen, vestibulaire stoornissen. Polyarteriitis nodosa, artritis. Leukopenie, agranulocytose, pancytopenie. Vermindering protrombineactiviteit. Negatieve beïnvloeding van botten en tanden bij kinderen; broze botten, verkleuring van de botten. Vitamine B-deficiëntie bij langdurige behandeling door vernietiging van vitamine B-producerende bacteriën.

Meld bijwerkingen bij kinderen altijd bij Lareb

Bij kinderen worden veel geneesmiddelen off-label gebruikt. Alle ervaringen zijn belangrijk om te melden om zo meer kennis te verzamelen en te delen
Ook wanneer u niet zeker weet of de bijwerking echt door het geneesmiddel komt

Meld hier

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Contraindicaties bij kinderen

Kinderen jonger dan 8 jaar

Contra-indicatie algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

overgevoeligheid voor tetracyclinen
ernstige leverfunctiestoornis

Waarschuwingen en voorzorgen bij kinderen

Behandeling van kinderen van 8–12 jaar alleen overwegen wanneer andere opties niet effectief of gecontra-indiceerd zijn. Tussen tetracyclines onderling bestaat kruisovergevoeligheid en kruisresistentie. Afzetting in groeiend tandweefsel veroorzaakt permanente verkleuring van de gebitselementen.

Waarschuwingen en voorzorgen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Tussen tetracyclinen onderling bestaat kruisovergevoeligheid en kruisresistentie. Resistentie kan zich snel ontwikkelen. Houd rekening met superinfecties door resistente micro-organismen (o.a. Candida, stafylokokken). In geval van superinfectie de toediening staken. Bij optreden van ernstige diarree met koorts tijdens de behandeling de diagnose pseudomembraneuze colitis of stafylokokken-enteritis overwegen.

Tetracyclinen kunnen, vanwege katabole werking, een verhoging in het ureumgehalte in bloed veroorzaken. Bij nierfunctiestoornissen kunnen hogere concentraties van tetracycline leiden tot uremie, hyperfosfatemie en acidose. In geval van een nier- of leverafwijking kunnen zelfs normale doses leiden tot buitensporige systemische accumulatie van het middel en mogelijk leververgiftiging. Indien lichte tot matige leverfunctiestoornissen bestaan, de behandeling nauw controleren en de dosering eventueel aanpassen. Bij langdurige behandeling wordt aangeraden nier-, lever- en hematologische parameters te controleren en controle op schildklierkanker te overwegen. Langdurig gebruik kan ook leiden tot een vitamine B–deficiëntie door eradicatie van vitamine B–producerende bacteriën in de darm.

Bij eerste tekenen van hepatitis of SLE de behandeling onmiddellijk staken.

Bij blootstelling aan direct zonlicht of UV-stralen tijdens gebruik kan fotodermatitis optreden (zich uitend als abnormaal hevige zonnebrandreactie); bij eerste tekenen van huiderytheem de behandeling staken.

Benigne intracraniële hypertensie (volwassenen) en een bomberende fontanel (jonge kinderen) zijn meestal reversibel na staken van de behandeling; aanhoudende symptomen zijn echter mogelijk.

Vestibulaire bijwerkingen zijn reversibel; bij optreden van duizeligheid eventueel de dosering aanpassen of de behandeling staken. De behandeling staken bij het optreden van overige vestibulaire verschijnselen of andere symptomen zoals visusstoornissen, scotomen en hallucinaties. Voorzichtig bij bestaande ziekte van Ménière.

Tetracyclinen kunnen aspecifieke glucosebepalingen in de urine verstoren, ook kunnen fout-positieve catecholamineconcentraties in de urine optreden.

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Interacties Bron: KNMP/Informatorium Medicamentorum

Relevant: de effectiviteit van atazanavir kan afnemen.

Interacties tetracyclines algemeen

Relevant:
Absorptie: de absorptie na orale toediening wordt sterk verminderd door gelijktijdige inname van de volgende middelen (met aanbevolen gebruiksadvies).

Antacida: het tetracycline moet ten minste 2 uur vóór of 4 uur na een antacidum worden ingenomen;
Bismutoxide, calcium, magnesium en zinkzouten: het tetracycline moet ten minste 2 uur vóór of 4 uur na het andere middel worden ingenomen; in een quadruple-therapie bij Helicobacter pylori-infectie worden bismutoxide en tetracycline tegelijkertijd gegeven, waarbij men aanneemt dat het gevormde chelaat het antibacteriële effect ter plaatse verhoogt; in dat geval hoeven de gebruikstijden dus niet te worden aangepast;
IJzerzouten: de ijzertherapie wordt bij voorkeur gestaakt, als dit niet mogelijk is, dient het tetracycline ten minste 2 uur vóór of 4 uur na ijzer (gewoon preparaat) te worden ingenomen. IJzerzouten vormen met alle tetracyclines slecht absorbeerbare complexen, waardoor zowel de absorptie van het ijzerzout als van het tetracycline vermindert; bij doxycycline is dit ook waargenomen na parenterale toediening. De absorptie van doxycycline wordt dusdanig sterk verminderd dat de combinatie van doxycycline met ijzer moet worden vermeden.
Overig effect: het effect van VKA's kan worden versterkt, waarschijnlijk door een verhoogde afbraak van stollingsfactoren gedurende de koortsperiode.

Combinatie met retinoïden kan het risico op benigne intracraniale hypertensie verhogen.

Geen interactie:
In de literatuur is onvoldoende onderbouwing voor interactie met betalactam-antibiotica (penicillines, cefalosporines, carbapenems), sucralfaat, orale anticonceptiva of TNF-α-antagonisten.

Niet beoordeeld:
Melk, melkproducten of voedsel kunnen de absorptie verminderen, dit is minder significant voor doxycycline en minocycline.

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

TETRACYCLINES
	Doxycycline Vibramycin	J01AA02
	Tetracycline	J01AA07
	Tigecycline Tygacil	J01AA12

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Referenties

ZorgInstituut Nederland, Farmacotherapeutisch Kompas (Eigenschappen, Contra-Indicaties, Bijwerkingen, Waarschuwingen en Voorzorgen), Geraadpleegd 21-4-2022, Geraadpleegd 28-11-13
Informatorium Medicamentorum, Interacties, Geraadpleegd 1-4-2022
Mylan, SPC Minocycline (RVG 22153), www.cbg-meb.nl, http://db.cbg-meb.nl/IB-teksten/h22153.pdf
Fraser CL et al. , Minocycline-induced fulminant intracranial hypertension. , Arch Neurol. , 2012 , Aug;69(8):, 1067-70
Garner SE et al. , Minocycline for acne vulgaris: efficacy and safety., Cochrane Database Syst Rev., 2012 , Aug 15;(8):, CD002086
Kempeneers D et al., Rabdomyolyse op zowel isotretinoïne als minocycline in de behandeling van acne vulgaris bij een 15-jarige jongen, Ned Tijdschr. Derm. Venereol., 2013, Mei; 23(5), 275-277
Aurobindo, SmPC Minocycline (RVG 22098) 09-11-2018, www.geneesmiddelinformatiebank.nl

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Wijzigingen

14 februari 2023 10:47: Minocycline wordt niet langer aanbevaolen voor de behandeling van Acne vulgaris agv het ongunstigere bijwerkingen profiel (bron NHG standaard Acne vulgaris en NDVD richtlijn)
10 oktober 2019 10:44: De dosering voor minocycline voor kinderen is aangepast naar de geupdate versie van de SmPC
19 juni 2017 16:18: Bijwerking rabdomyolyse opgenomen
16 februari 2017 14:37: De beschikbare wetenschappelijke literatuur over de toepassing van minocycline bij kinderen is opnieuw beoordeeld. Dit heeft geleid tot vervallen van de aparte indicatie infecties bij CF.